İSNAD Atıf Sistemi Türkiye merkezli olarak Antropoloji, Arkeoloji, Coğrafya, Dil ve Edebiyat, Eğitim, Felsefe, Halkbilimi, Hukuk, İktisadi ve İdari Bilimler, İlahiyat, Psikoloji, Sanat, Sanat Tarihi, Sosyal Hizmetler, Sosyoloji ve Tarih gibi sosyal ve beşerî bilimler alanında atıf ve kaynak göstermede görülen standart gereksiniminin giderilmesi amacıyla geliştirilmiştir.

İSNAD; akademik bir yazının başlığının nasıl belirleneceği, özetinin hangi bilgileri içermesi gerektiği, anahtar kavramların nasıl seçileceği, başlıklandırma formatının nasıl olması gerektiği, içerdiği tablo ve şekillerin nasıl oluşturulacağı, çalışmada kullanılan Arapça, Farsça, İngilizce ve diğer dillerdeki eser adlarının ve müellif isimlerinin nasıl yazılacağı, tarih ve yüzyılların hangi şekilde gösterileceği, yayın etiği kapsamında nelere dikkat edilmesi gerektiği, istifade edilen kaynak eserden dolaylı veya doğrudan nasıl alıntı yapılacağı, atıf yapılan kaynakların katalog bilgilerinin metin içinde veya dipnotta nasıl yazılacağı ve kaynakçanın nasıl oluşturulacağı gibi akademik yazım ve yayın etiği ile ilgili bilinmesi ve uygulanması gerekli temel ilke ve kuralları içermektedir.

Kasım 2019 itibari ile Sivas Cumhuriyet, Sakarya, Harran, Ankara Yıldırım Beyazıt, Dicle, Bayburt ve Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü İSNAD’ın yüksek lisans ve doktora tezlerinin yazımında atıf ve kaynakça gösterme sistemlerinden biri olarak kullanılmasını kabul etmiştir. Ayrıca ilahiyat alan dergilerinin büyük çoğunluğu (66 dergi), İSNAD’ı kullanmaya başlamıştır. İSNAD, TR Dizin ve DergiPark gibi akademik yayıncılıkla ilgili akademik dizin ve akademik yayın platformlarınca kaynak gösterme biçimlerinden biri olarak sistem entegrasyonu yapılmış; Web of Science/Clarivate Analytics EndNote, ProQuest RefWorks, Zotero ve Mendeley gibi atıf ve kaynakça düzenleme programlarına uygun şablonları hazırlanıp ücretsiz olarak kullanıma sunulmuştur.

Türkçenin bir bilim dili olması hedefine ulaşmada Türkçe olarak hazırlanan bir bilimsel yazım ve kaynak gösterme sisteminin bulunması da gereklidir. Ülkemizde birçok devlet kurumu ve üniversite, yıllardır kitap yayımladıkları halde, ortak bir akademik yazım ve kaynak gösterme sistemi üzerinde birliktelik sağlanamadığı bilinmektedir. Hatta aynı kurumun farklı tarihlerde yayımladığı eserlerde bile farklı kaynak gösterme sistemlerinin kullanıldığı görülebilmektedir. Çoğu zaman kullanılan kaynak gösterme sistemleri, uluslararası aslına uygun da değildir. İSNAD’ın kullanımının yaygınlaşması, atıf ve kaynak gösterme hatalarının asgari düzeye inmesine ve kaynakça gösteriminde standartlaşmaya olanak sağlayacaktır.

Sosyal Bilimler alanında yaygın olarak kullanılan APA, Chicago ve MLA gibi atıf ve kaynak gösterme sistemleri, Türkçe akademik çalışmalarda ne yazık ki bu sistemlerin İngilizce asıllarına tam mutabık olarak kullanılamamaktadır. Örneğin TÜBİTAK DergiPark sisteminde 2019 yılı Eylül ayı itibariyle kayıtlı 1.881 dergi bulunmaktadır. Bu dergiler arasında Chicago sistemini kullandığını belirtenlere göz atıldığında büyük bir kısmının bu kaynak gösterme biçimini aslına uygun ve doğru bir şekilde kullanmadığı görülebilmektedir. TÜBİTAK DergiPark sisteminde yer alan 731 sosyal bilim alan dergisinden TÜBİTAK TR Dizin’e kabul edilenlerin sayısı ise 524’tür. Dergilerin TR Dizin ya da uluslararası indekslere kabul edilmelerinin ön şartı, beyan ettikleri atıf gösterme sistemlerini doğru olarak kullanıyor olmalarıdır. Oysa bu şart, Türkçe yayın yapan dergiler tarafından tam olarak karşılanamamaktadır. İSNAD’ın kullanımının yaygınlaşması, araştırmacıların ve yazarlarının işini kolaylaştıracağı gibi dergilerin ulusal ve uluslararası indekslere kabul edilmelerine bu açıdan olumlu katkıda bulunacaktır.  Bilindiği üzere akademik yazılarda hangi kaynak gösterme sisteminin kullanılacağı, yazar tarafından değil eseri yayımlayacak veya kabul edecek yayıncı, enstitü, üniversite veya kurum tarafından belirlenmektedir. Bu ise yazarı oldukça güç bir duruma düşürmektedir. Yayıncı, enstitü, üniversite veya kurum, metnin kullanımda olan herhangi bir atıf ve kaynak gösterme sistemine uygun olarak hazırlanmasını isteyebilmekte veya uluslararası bir karşılığı olmayan kendi yazım kurallarına uyulmasını isteyebilmektedir. Bu durum, yazarı, hazırladığı metnin dipnot ve kaynakçasını baştan sona değiştirme zorluğu ile karşı karşıya bırakmaktadır. Oysa sosyal ve beşerî bilimlerin tüm alt disiplinlerinde kullanılabilecek şekilde geliştirilen İSNAD’ın akademik yazımda tercih edilmesi, araştırmacıların karşı karşıya oldukları sıkıntıyı da gidermiş olacaktır. Araştırmacı çalışmasını İSNAD Atıf Sistemi’ne uygun olarak hazırladıktan sonra bu sistemi kullanan dilediği dergiye, yayınevine veya kuruma gönderebilecektir. Bu açıdan Türkiye ve Türk Cumhuriyetlerinde İSNAD’ın yayınevleri ile kurum ve kuruluşlar tarafından kullanımının benimsenmesi önem taşımaktadır.

İSNAD ile öncelikle Türkiye’de ve Türk Cumhuriyetleri’nde sosyal ve beşerî bilimler alanında hazırlanan yayımlarda ortak bir atıf sisteminin kullanımını sağlamak hedeflenmektedir.

İSNAD Atıf Sistemi 2. Edisyonu hangi yenilikleri içeriyor? Bk.https://dergipark.org.tr/tr/download/journal-file/15564

İSNAD Atıf Sistemi 2. Edisyon Kılavuzu buradan indirilebilir: https://www.isnadsistemi.org