Bilgi Toplumu Olma Yolunda Bilişim Sektöründeki Gelişmeler İle İnternet Kullanımının Başta Çocuklar, Gençler Ve Aile Yapısı Üzerinde Olmak Üzere Sosyal Etkilerinin Araştırılması Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Raporu Haziran 2012

Dünya’da ve Türkiye’de gelişen teknolojiye paralel olarak bilişim sektöründe büyük bir değişim, gelişim ve çeşitlilik yaşanmaktadır. Gerçekleştirilen  özelleştirme ve serbestleşme sürecinin bir sonucu olarak; rekabete dayalı pazar ekonomisi içerisinde haberleşme hizmetlerine erişim çeşitlenmiş, yeni hizmet türleri ortaya çıkmış, hizmet kalitesi ve erişim hızları yükselmiş, hizmetlere duyulan talep de artmıştır. Sürekli artan talep, yeni hizmet türlerini ve bununla birlikte yeni yatırımları gerektirmiştir.

Bilişim teknolojisi ürünlerine olan talebin ve internet kullanımının hızla artmasıyla birlikte; bilgi güvenliği, bilişim suçları, telif hakkı ile fikri ve sınai mülkiyet hakkı ihlalleri, kayıt dışı sanal ticaret, çevrim içi oyun, bahis ve internet bağımlılığı, uzun süreli bilgisayar kullanımının doğurduğu bedensel ve ruhsal sağlık sorunları, çocuk ve ergen istismarı ile karşılaştıkları riskler de gündeme gelmiş ve bu hususların tüm yönleriyle incelenmesi ihtiyacı doğmuştur. Bu ihtiyaç karşısında, Komisyonumuz; Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde grubu bulunan tüm siyasi partilerin ortak iradelerini yansıtan araştırma önergeleri üzerine, bilgi toplumu olma yolunda bilişim sektöründeki gelişmelerin değerlendirilmesi ile internet kullanımının başta çocuklar, gençler ve aile yapısı üzerinde olmak üzere sosyal etkilerinin araştırılması amacıyla kurulmuştur.

Komisyonumuz, araştırma konusunun çok geniş bir alanı kapsamasına karşın, bilişim sektöründeki gelişmeleri, internet kullanımını ve etkilerini tüm yönleriyle incelemeyi hedef edinmiş, bu hedefle konunun tüm ilgililerinin bilgilerine ve görüşlerine başvurmuştur. Bu kapsamda; birçok kamu ve özel kuruluş ile sivil toplum kuruluşlarının yetkilileri ve konuyla ilgili akademisyenler Komisyonumuza davet edilerek görüşleri alınmıştır. “CodeFlu” isimli bir bilgisayar korsanı da Komisyonumuzda dinlenmiştir. Ayrıca, internet medyası ve ulusal basın organlarının temsilcileri, içerik sağlayıcılar ile elektronik ticaret hizmeti sunan şirketlerin temsilcileri ile toplantılar yapılmıştır.

Komisyonumuz, çalışmalarında ağırlığı sadece internet ve bilişim teknolojisi ürünlerinin artan kullanımının çocuklar, gençler ve aile yapısı üzerindeki olumsuz etkilerine vermemiş; bilişim sektörünü, yüksek istihdam potansiyeli ve yarattığı katma değerle ekonominin yeni kalkınma gücü ve bir fırsat olarak değerlendirmiş, bilişimin sunduğu fırsatlardan maksimum düzeyde istifade edebilmek, ulusal bilişim sektörünün sağlıklı gelişimini sağlamak ve sektörün uluslararası pazarlarda rekabet gücü kazanmasına yardımcı olmak amacıyla, bilişim sektörünün stratejik önem ve önceliğe sahip bir alan olarak değerlendirilmesine yönelik önerilerde bulunmuştur. Komisyonumuz, bilişim ve internetin sağladığı fırsatların artırılmasını, barındırdığı risklerin de azaltılmasını amaçlamış ve bu anlayış Rapora da yansıtılmıştır.

Bilişim ve haberleşme teknolojileri ürünleri ile internet kullanımı, bir yandan da toplumun en temel ihtiyaçlarından birisi olan ve Anayasa ile teminat altına alınmış bulunan haberleşme hak ve hürriyetinin kullanımına, özel hayatın gizliliğine ve kişisel verilerin korunmasına ilişkin bulunmaktadır. Kişisel bilgilerin korunmasını, özel hayatın ve haberleşmenin mahremiyetini de ilgilendiren bilişim sektörünün fırsatlarından azami ölçüde istifade edilmesini ve öngörülen hedeflere ulaşılmasını teminen; öncelikle hizmet sunumunu özgürlük olarak algılayan, gerekli olmadıkça idarenin müdahalesini en aza indirmeyi amaçlayan, teknolojinin gelişimi önündeki engelleri azaltmayı hedefleyen, işletmecileri sektöre özgü sınırlı ve belirli yükümlülüklere tabi kılan, mali yükümlülük ve idari yaptırımlar ile kişi özgürlüklerini kısıtlayan hukuki olayları sıkı koşullara bağlayan, çağdaş hizmet sunumu anlayışının benimsenmesi gerekmektedir.

Dünyanın en önemli sektörlerinden birisi olan bilişim sektörüne bu anlayışı hakim kılmak, dünyaya entegre ve bilgi toplumu olma yolunda hızla ilerleyen ülkemiz için bir zorunluluk olarak değerlendirilmektedir. Bu duygu ve düşüncelerle; titizlikle hazırlamaya çalıştığımız Raporun bilişim ve internet sektörü açısından yol haritası niteliğinde olacağına; Raporda yer verdiğimiz tespit ve önerilerin de ilgili kurumlar ile bilişim ve internet sektörünün diğer paydaşları tarafından hayata geçirileceğine olan inancımız tamdır.

Raporun; Ülkemize ve Milletimize hayırlı olmasını diler; Türkiye Büyük Millet Meclisinde, Komisyonumuzun kurulmasına vesile olan AK Parti’ye, Cumhuriyet Halk Partisi’ne, Milliyetçi Hareket Partisi’ne, Barış ve Demokrasi Partisi’ne; Komisyonumuzun çalışmalarının yürütülmesinde desteklerini esirgemeyen Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Sayın Cemil Çiçek’e ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri Sayın İrfan Neziroğlu’na; Komisyonumuza bizzat sunum yapan ve sorularımızı cevaplayan Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Sayın Binali Yıldırım’a; Komisyonumuza sunum yapan, bilgi ve belge sunan ve çalışmalarına katkı sağlayan tüm diğer bakanlıklara, kurum, kuruluş, dernek, işletmeci ve kişilere; Komisyonumuzun çalışmalarını yakından takip ederek kamuoyuyla paylaşmamıza katkı sağlayan medyaya ve bu kapsamda titiz çalışmalarından ötürü parlamento muhabirlerine; bu raporun ortaya çıkmasındaki gayretli çalışmaları, emekleri ve fikirleri nedeniyle üye milletvekillerimize; mesai mefhumu gözetmeksizin büyük bir emek ve gayretle çalışan uzmanlarımıza; en içten teşekkürlerimi sunarım.

Prof. Dr. Necdet ÜNÜVAR
Adana Milletvekili
Komisyon Başkanı

RAPOR İNDİR