Çocukluğumuz televizyonda kitapların suç aleti olarak silahla bomba ile yan yana sıralandığı yüzlerce görüntüyü izleyerek geçti. Kitap yazanların hapiste olduğuna, gazetecilerin bombalandığına, gazetecilerin öldürüldüğüne tanık olarak büyüdük. Kitap okuyanımızı “okuyup da âlim mi olacaksın” diye yargıladık. Öyle ki edebiyatımızda cezaevinde yazmaya başlayan romancılar, öykücüler ve şairlerle dolu. Matbaa baskınları, yazar sürgünleri kaç edebi metine, radyo- TV programına, kaç tiyatroya, sinema filmine ve diziye konu olduğunun sayısını bilen yok. Bütün bunları yaşayıp halen okumayı tercih etmek, okumayı okutmayı savunmak Don Kişot’luk olsa gerek. (Sansüre takılmamak için açıklayıcı not: yazıda bahsedilen “Don” giyilen don değildir. Bir roman kahramanının ilk adıdır. Müstehcenlik içermez) Yasaklama baskı ve sansür, Osmanlı’nın Cumhuriyet dönemine devrettiği bir gelenek. Kitap yasaklamaları, basına uygulanan engellemeler rutin uygulamalar haline geldiği ülkemizin yayıncılık tarihi adeta yayın yasaklamalarının tarihi.

İKTİDARLAR
Yapılan sansürler genelde devlet eliyle yapılmış, uygulanmış. Bunun için yetkili savcılar,mahkemeler, komisyonlar kurulmuş. Toplum olarak her yönden kontrole, talime ve terbiyeye ihtiyacımız var. Bizim adımıza düşünen iktidarlar her zaman başımızdan eksilmemiştir.Hayatımıza özgürlükleri getireceğini iddia eden her iktidar kendi baskı ve sansür mekanizmalarını üretmiş. Gelenler gidenleri aratmamıştır. Gelişen ve değişen teknoloji yayın biçimlerini değişse de sansür biçimleri de kendisini yenilemeyi bilmiştir. TV’de, radyo’da ve internette yasaklar, baskılar çok geçmeden yaşantımızın bir bütünü haline sokuldu. Doğal ve sıradanlaştı.

SANSÜR USTASI
AKP’nin Ustalık dönemi sansürle geçiyor. Çeşitli nedenlerle 2012 yılı boyunca 19 bin 507 site engellendi. Sansür kimi zaman devletin üst makamlarının kimi zaman bir öğretmen eliyle gündeme geldi. Elazığ’da Kütüphane müdürü bir tiyatro dergisini yerelden şikâyet eden birkaç vatandaşın dilekçesiyle raftan kaldırarak yayınevine geri gönderdi. Milli Eğitime bağlı kurumlardan, Agos Gazetesi, Eğitimve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim-Sen), Gazeteci yazar Can Dündar ve yazar BuketUzuner’in internet sayfalarına erişim yasaklandı. TRT spikeri 2012 Londra Olimpiyatları’nınkapanış töreninde çalınan şarkılardan John Lennon’un “Imagine” adlı şarkısının sözlerini sansürledi. Kitapları çok satan bir edebiyatçı olan Prof. Dr. İskender Pala ünlü ozan NeşetErtaş’ın vefatından sonra katıldığı bir TV programında Neşat Ertaş’ın türkülerinin müstehcen olduğunu radyolarda çalınmaması gerektiğini istedi.

ŞEKER PORTAKALI
Başbakan Recep Tayyip Erdoğantarafından gazeteler arasında ayrımcılık yapılarak bazı etkinliklere toplantılara kendisi gibi düşünmeyen, kendilerinin istedikleri dışında yayın yapan gazetecileri çağırmadı. GrupYorum tarafından çekilen F Tipi Sinema filmi afişleri yasaklandı. Eskişehir’de düzenlenen nü resim ergisi açılış gününden sonra sansürlendi. Halk ozanı Yunus Emre ve KaygusuzAbdal’ın ders kitaplarındaki şiirlerinin belirli bölümleri Talim Terbiye Kurulu tarafıncasansüre uğradı. Son olarak yeni yılda bardağı taşıran son damla aynı gün İzmir’den gelen öğretenlerin kuruduğu komisyonca Fareler ve İnsanlar kitabı, İstanbul’dan gelen haberdevelilerin şikâyetiyle Şeker Portakalı kitabı müstehcen bulundu, kitabı çocuklara önereöğretmene soruşturma açıldı.

2012 SANSÜR AJANDASI

GAZETE GİREMEZ!
AGOS’a MEB’den erişim engeli. Ocak ayında Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullardaAgos gazetesinin internet sitesine giriş yapılamadığı ortaya çıktı. Bakanlığın keyfi yasağına takılan gazetenin Türk Telekom tarafından filtrelendiği belirtildi.

HER SİTE OLMAZ!
MEB’den yazarların internet sitelerine erişim yasaklandı. Gazeteci yazar Can Dündar ve yazar Buket Uzuner’in web sitelerine milli eğime bağlı okullardan erişimin yasakladığı anlaşıldı. Kitapları okullarda ders olarak okutulan, üniversitelere tez konusu olan Buket Uzuner’in sitesine herhangi bir okuldan girilmeye çalışıldığında, “Bu siteye erişim, sakıncalı içeriğinden dolayı Milli Eğitim Bakanlığı isteğiyle, TürkTelekom AŞ tarafından engellenmiştir” yazısıyla karşılaşıldı. Eğitim-Sen’e MEB’den sansür. Milli Eğitim Bakanlığı; Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası’nın (Eğitim-Sen) web sitesine okul bilgisayarlarından erişimi engelledi.

PORNO YUNAN VAZOSU
Kütüphane müdüründen tiyatro dergisine “Müstehcenlik”sansürü. Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi tarafından yayımlanan Mimesis Haber/Mimesis Tiyatro Çeviri Araştırma Dergisi’nin 19’uncu sayısı Elazığ Halk Kütüphanesi tarafından müstehcen içerikli olduğu gerekçesiyle iade edildi. Yayınevine Elazığ İl Halk Kütüphanesi Müdürü Ahmet Pirinççi tarafından gönderilen resmi yazıda ‘iade’ gerekçesi şu şekilde ifade edildi: “Müstehcen resim ve çizgilerin bulunduğu okuyucularımız tarafından tespit edilmiştir.” Açıklamada Elazığ’da üç ailenin ‘bu yayınların okuyucuların ve çocuklarının ahlaki değerlerini bozduğu’ iddiası ile Elazığ Halk Kütüphanesi’ne şikâyet dilekçesiyle müracaat ettikleri belirtildi. Elazığ Halk Kütüphanesi de derginin Elazığ Halk Kütüphanesi ve Elazığ İlçe Halk Kütüphaneleri’ne bağış yolu ile de olsa gönderilmemesini talep etti.

BARIŞ ŞARKISINA MAKAS
Şarkı sözlerine TRT’den sansür. 2012 Londra Olimpiyatları’nın kapanış töreninde çalınan şarkılardan John Lennon’un “Imagine” adlı şarkısı TRT spikerinin sansürüne takıldı. John Lennon’ın ” Imagine” adlı şarkısı çalmaya başladığında TRT spikeri şarkının sözlerini Türkçe’ye çevirmeye başladı. Spiker şarkıyı “Hayal edin ki; hayal edin ki hiç sınır olmasın, aslında zor değil ki öldürmek veya ölmek olmasın, hayal edin bütün insanlar hayatını barış içinde yaşasın… Uğruna ölecek ve ya öldürülecek bir şey yok” şeklinde çevirirken, şarkının ” And no religion too” (ve din de yok) kısmına gelindiğinde bu kısmı atlayarak bir sonraki bölüme geçti. Imagine’da Lennon aslında “uğruna ölecek öldürülecek hiçbir şey yok” dedikten sonra dizeyi bağlayarak “uğruna ölecek öldürülecek din de yok” diyor.

FİKRİ VE ZİKRİ
Türküleri yasaklatmak isteyen edebiyatçı Profesör. Müstehcen türkülerin TRT repertuarından çıkarılmasını Zaman gazetesindeki köşesinde yazınca tartışmalara neden olan Prof. İskender Pala, “kadını aşağılayan müstehcen türkülerden rahatsız olduğunu” belirterek “bunların radyolarda çalınmamasını” istedi. Pala, “Neşet Ertaş’ın türkülerinde de erotizm vardır. Bir tenhada can cananı bulunca, diye başladığınızda istediğiniz sahneyi üretebilirsiniz” dedi. ‘Türkülerdeki erotizmden rahatsızım, radyolar bunları çalmamalı’

DERSİNİ BİL!
Gazetelere sansür ve engelleme. AKP kongresine bazı gazeteleri çağırmayan Recep Tayyip Erdoğan kendini savunarak; Her gün her türlü hakareti yapacaksın, yalan yanlış her türlü şeyi yazıp söyleyeceksin. Eee… Buna rağmen seni davet edeceğiz. Yok böyle 25 kuruşa simit. Niye çağıralım? Neymiş? Basına medyaya engel konulmazmış. Doğru, koyulmaz. Biz zaten koymuyoruz, öyle bir derdimiz yok. Ama o medya bize saygısızlık ettiğinde, yalan yanlış haberlerle her gün küfür yağdırdığında ona haddini bildirmek de bizim görevimizdir” dedi.

F TİPİ ENGELLEME
Film afişine sansür. Grup Yorum’un tasarladığı ve yapımcılığını üstlendiği, F tipi hapishanelerdeki tecrit uygulamalarını anlatan F Tipi Film, daha vizyona girmeden sansürlendi. F Tipi cezaevleri ve burada yaşanan tecrit uygulamaları anlatan filme İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından sansür uygulandığı iddia edildi. Geçmişle yüzleşmek ve tarihte yaşananlara bir kez daha dikkat çekmek amacıyla çekilen filmin yapım koordinatörlüğünü yapan Grup Yorum’un bağlamacısı Caner Bozkurt, yaptığı açıklamada, filmin afişlerine sansür uygulandığını söyledi: “Gerek afişlerimiz için Ulaşım A.Ş. ile sözleşme olmasına ve ödemeyi yapmış olmamıza rağmen ulaşım araçlarına asılmaması, gerek de duvar afişlerimizin tek tek sökülmesi açık bir sansür politikasıdır” dedi.

ART NİYETLİ BAKIŞ
Nü sergiye sansür. Eskişehir’deki Devlet Güzel Sanatlar Galerisi’nde resim öğretmeni, sanatçı Emin Gülören’in “ArtNüyet” adlı resim sergisi Büyükşehir Belediye Başkanı CHP’li Yılmaz Büyükerşen’in de katıldığı açılış töreninin ardından galeri görevlileri tarafından duvardan indirilip ters çevrilerek yere konuldu. Pazar günü galeriye sergiyi gezmek isteyenler, tablolarıın duvardan indirildiğini, ters çevrilerek yere konulduğunu gördü. Sanatçı Emin Gülören, Devlet Güzel Sanatlar Galerisi yetkililerinin kendisine herhangi bir bilgi vermediğini, eserlerinin kimin talimatıyla kaldırıldığını bilmediğini söyledi.

YUNUS EMRE’YE YASAK
Yunus Emre’nin şiirine sansür. Halk ozanı Yunus Emre’nin yüzlerce yıllık şiiri Talim Terbiye engeline takıldı. 10. Sınıf edebiyat kitabında yer alan “Cennet cennet dedikleri” şiirindeki iki satır yayınevi tarafından sansürlendi, Üstelik Talim Terbiye Kurulu “Şiirden beklenen kazanımlar sağlanmıştır” dedi.

ALEVİLİK OLMAZ!
Kaygusuz Abdal’ın şiirine sansür. 10. sınıf Türk Edebiyatı ders kitabında Kaygusuz Abdal’ın “Nefes” şiirindeki Alevilik kültürüne ait kavramların yer aldığı dizelerin de sansürlendiği ortaya çıktı. Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı yazarlar komisyonu tarafından 10. sınıflar için hazırlanan Türk Edebiyatı ders kitabında, “Matem ayı”, “Zülfikar”, “Ali”, “Hû” kelimelerinin yer aldığı dörtlükler makaslandı.

FARELER VE PORTAKAL
İzmir MEM komisyonu John Steinbeck’in “Fareler ve İnsanlar” kitabını müstehcen buldu.“ ‘Ben siz erkeklerin ne istediğini çok iyi bilirim’ dedi sonra. ‘Benim kızlarım temizdir ve viskime de su katılmamıştır’ dedi. ‘ille de süslü lambaya bakıp kazıklanmak istiyorum ben diyorsanız nereye gideceğinizi iyi biliyorsunuz’ dedikten sonra bir de şunu ekledi: ‘Burada süslü lambaya bakmayı sevdikleri için pantolonlarının önünü kaldırarak yürümek zorunda kalan çocuklar görüyorum ben.’

‘Clara rakip evi işletiyor herhalde, öyle değil mi?’ diye sordu George. ‘Evet,’ dedi Whit. ‘Biz oraya gitmeyiz hiç. Clara kızlar için üç dolar, bir duble için de otuz beş sent istiyor. Bir de hiç Susy gibi eğlenceli biri de değil. Hem Susy’nin evi temizdir, bir de o rahat koltuklar muhteşemdir. Çoluk çocuğu da sokmaz içeri.’ ” [Fareler ve İnsanlar / John Steinbeck / Çev.: Ayşe Ece / Sel Yayıncılık / Roman] Yıllardır dünya edebiyatı klasikleri arasında okunan “Fareler ve İnsanlar” kitap 1945’de Milli Eğitim Bakanlığı’nca basılmış, kitap aynı çeviriyle 1991 yılında 20 bin adet yayınlanmış. 2003 yılında uzman bir ekip tarafından başlayan 100 Temel Eser kitap çalışmasının 2005 yılında sonlandırılmasıyla 100 Temel Eser’in Ortaokul kısmında okuyan öğrenciler için tavsiye kitap olarak önerildi. Milli Eğitim Basımevi’nce yayınlanalı 67 geçen ve bugüne kadar kimsenin ahlakını bozmayan kitap İzmir Milli Eğitim Müdürlüğü’nde kurulan komisyonca bundan sonra ahlakı bozacağı kanaatine varıldı. Kurmaca bir roman, klasik bir eserin bir roman kahramanının ahlakının sorgulanıyor olması 2013 yılında düşündürücü ve inanılmayacak bir absürtlükte. Şeker Portakalı örflerimize aykırı bulundu. Behiye Doktor Nevhiz Işıl İlköğretim Okulu’ndaki 7. sınıf Türkçe öğretmeni de öğrencilerine performans ödevi olarak Brezilyalı yazar Jose Mauro de Vasconcelos’un Şeker Portakalı okumalarını istemesi soruşturmaya neden oldu. Bianet’in duyurduğu habere göre velilerden biri, kitabı okuduğunu ve şok olduğunu belirterek kitabın Türk örf ve ananelerine aykırı içeriğe sahip olduğunu, içinde birçok argo sözcük ve küfür içerdiğini belirterek öğretmen hakkında soruşturma açılmasını istedi. Kitabı tavsiye eden öğretmen hakkında İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü de soruşturma açtı.

BU FİLMİ SEYRETME!
Kültür Bakan’ı sansüre sert çıktı, sinema filmi için kaldırın o filmi dedi. Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, Ankara’da Diplomasi Muhabirleri Derneği üyeleri ile bir araya geldi. Günay, İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün ünlü yazar John Steinbeck’in “Fareler ve İnsanlar” romanının bazı bölümlerini sakıncalı bulmasını sert sözlerle eleştirdi. Konuyla ilgili bir soruya yanıt veren Günay “Bereket versin bizim bakanlığımızdan kaynaklanmış bir olay değil” dedi.

Günay, geçtiğimiz günlerde Brad Pitt’in başrolde olduğu “Killing Them Softly” filmini sinemada izlediğini belirterek, gazetecilere filme gitmemeleri tavsiyesinde bulundu.

Günay, “Ben salondan çıkmayı düşündüm. İğrenç. Ben bu kadar yüz kızartıcı diyalog hayatımda duymadım ve duymak istemem. 13+ imiş, ’18+ yapın veya elinizden geliyorsa kaldırın bu filmi’ dedim. 2012’nin son günlerinde sevindirici bir haber almıştık. 6 Aralık 2012’de tüm gazeteler 3. yargı paketiyle gelecek yeniliklerden sonra kitapların özgür olacağının müjdesi vermişti. Bu sevinçle 2013’e girdik. Yeni yılın ilk günlerinde peş peşe iki kitap üzerine konuşulan müstehcenlik ve sansür tartışmaları ve Kültür ve Turizm Bakanı’nın Brad Pitt’in başrolde olduğu “Killing Them Softly” filmi için gerekirse yayından kaldırın demesi umutlarımızı zedeledi.

63 YILLIK YASAK
5 Ocak 2013 tarihinde 31 Aralık 2011’e kadar, Ankara mahkemeleri veya Bakanlar Kurulu kararıyla hakkında toplatma, yasaklama, dağıtım ve satışın engellenmesi kararı bulunan 453 kitap ile 645 gazete, dergi, broşür ve pankart hakkındaki yasak kalktı.diliğinden hükümsüz hale gelmesini öngörüyordu. Ankara Emniyet Müdürlüğü’nün, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı Basın Suçları Soruşturma Bürosu’na gönderdiği listede yasaklı 453 kitap ile 645 gazete, dergi, broşür ve pankart bulunuyordu.

Kaynak:http://www.yurtgazetesi.com.tr