Başka Kent Ankara kitabının yazarı Feridun Büyükyıldız, Cumhuriyet / Ankara ‘da “Başka Kent Yazıları” isimli köşesinde kütüphane binalarının yetersizliği ve kütüphane sayısının azlığından bahsetti. Yazının içeriği aşağıdadır.

Bilgi, ona gösterilen saygı gereği daima görkemli mekânlarda korunmuş ve paylaşılmıştır. Büyük şehirler daima büyük kütüphaneleri ile anılmıştır. Avrupa başkentlerine baktığımızda her biri birer sanat eseri olan görkemli kütüphane binalarına rastlamanız mümkündür.

Dünyada ise kütüphane binaları mimaride ayrı bir tarz olarak gelişmektedir. Türkiye’nin başkenti Ankara’da ise görkemli ya da görkemsiz kütüphane binasına rastlamanız mümkün değildir.

Ankara’da geçmişi IV. Yüzyıla uzanan Vatikan Kütüphanesi gibi eski ve zengin koleksiyona sahip kütüphane bulamaya bilirsiniz ancak ülkenin başkentine yakışır bir Halk Kütüphanesi’nin şimdiye kadar çoktan inşa edilmiş olması gerekmez miydi?

Halk kütüphanesi olmasa da Ankara’nın en büyük kütüphanesi, serüveni Adnan Ötüken’in rafa koyduğu üç kitap ile başlayan, 1946’da kurulan Milli Kütüphanedir. Ancak Milli Kütüphane bir şehrin değil bir ülkenin belleği niteliğindedir.

Ankara’dan daha çok Türkiye’ye aittir.

Derleme kanunu gereği basılan her eserin bir nüshasını arşivleyerek, üniversite öğrencileri ve araştırmacılara hizmet etmektedir. Kapısında uzun kuyruklar oluşan Milli Kütüphanenin işlevi Halk Kütüphanesi görevini yerine getirmek değildir. Bu özellik Halk Kütüphaneleri için geçerlidir.

Ankara’daki halk kütüphanelerinde durum nedir diye baktığımızda ise rakamlar çok daha ilginçleşmektedir. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın “Halk Kütüphaneleri Yönetmeliği”nde “her 50.000 kişi için bir halk kütüphanesi kurulur.” ibaresi yer almakta.

400.000’e yaklaşan nüfusu ile Eryaman dahil olmak üzere Etimesgut ilçesi sınırları içerisinde tek bir Halk Kütüphanesi yoktur.

500.000’e yaklaşan nüfusu ile Sincan İlçesinde ise Fatih Mahallesinde, küçük bir barakadan ibaret en fazla 30 kişi kapasiteli 1 adet Halk Kütüphanesi vardır.

5.000.000’a yaklaşan nüfusu ile Ankara ilinin İl Halk Kütüphanesi’nin toplam oturma kapasitesi ise sadece 160 kişidir. 161. kişi dışarıda kuyruk beklemek zorundadır. Bir okuyucu çıkarsa ancak bir diğeri girebilmektedir.

Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesine girememiş ve çocuğunuzun elinden tutup merkeze yakın bir kütüphane bulmaya çalışırsanız, Cebeci’ye kadar gitmeniz gerekir. Gidebileceğiniz en yakın halk kütüphanesi Cebeci’de otomobil galerilerinin arasında, Eceabat sokakta bulunan Cebeci Halk Kütüphanesidir. Ben gittim, hatta o kütüphanede kitaplarımla ilgili gözleri pırıl pırıl çocuklarla söyleşi de yaptım. Başkentin bu kütüphanelerinde başlarını kaşıyacak vakti olmayan kütüphanecilere de rastladım.

Ankara’nın ne orta yerinde, ne de kenarında göz kamaştırıcı bir kütüphane yoktur. Okurlarına, içerisinde istediği yayına hemen ulaşabileceği, dışarıda kuyruk beklemeden içeri girebileceği, kendisini sanatsal bir ortamda değerli hissedeceği mekânlar sağlayabilmiş değiliz. Şehrin birkaç kütüphanesi ise öğrencilerin ders çalışmak için sığınakları haline gelmiştir. Kütüphane, sadece bir sıcak mekân ve sadece ders çalışacağı bir masadan ibaret değildir. Rafların arasında gezerken kaybolacağı, elini attığı kitabın yanındakine takılıp kalacağı, ayakta durmaktan yorulup hemen oracığa oturacağı, ışıklar kararana dek zamanın nasıl geçtiğini anlamayacağı bilginin mabetleridir.

Bu şehrin kitaplarının, okurlarının, öğrencilerinin, kütüphanecilerinin kütüphanelere ihtiyacı vardır.

Bu şehrin, kolay ulaşılabilir, merkezde bir yerde, başkente yakışır güzellikte, görkemli kütüphanelere ihtiyacı vardır.

Bu şehrin, içinde heykellerin, değerli tabloların, rahat oturma alanlarının, yüksek raflarda cilt cilt kitapların olduğu kütüphanelere ihtiyacı vardır.

Bu şehrin, kitabın kapağını kapattığında yan salondaki sergiyi gezebileceği, biraz ilerdeki salonda keman konçertosu dinleyip, kitabına geri dönebileceği kütüphanelere ihtiyacı vardır.

Bu şehirde, okuyanın, araştıranın, bilgi sahibi olmak isteyenin baş tacı yapılmaya ihtiyacı vardır.