2010 yılından bu yana restorasyon çalışmaları sebebiyle hizmete kapalı olan İstanbul Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı Nadir Eserler Kütüphanesi 24 Aralık 2012 tarihinden itibaren hizmet vermeye başlayacaktır. İÜ Nadir Eserler Kütüphanesi, Türk toplumunun kültür yaşamına ışık tutacak seçkin örnekleri bünyesinde bulundurmaktadır.

Kütüphane Beyazıt Meydanı’nı Süleymaniye’ye bağlayan Besim Ömer Paşa caddesi üzerinde bulunmaktadır. Bina 1912 yılında Şeyhülislam Hayri Efendi’nin emri ile Evkaf Nezaretince Medreset’ül Kudat (Kadılar Medresesi) olarak yapılmıştır. Binanın mimarı Kemalettin Bey’dir. Bina 3 katlı olup677 m2  kullanım alanına sahiptir.

Cumhuriyet döneminde medreselerin kapatılması üzerine bina İstanbul Dar’ül Fünun’una kütüphane olarak kullanılmak üzere tahsis edilmiştir.

Kütüphane okuyucuya 1 Aralık 1924 tarihinde hizmet vermeye başlamıştır. 1933 yılında 2252 sayılı kanun, Dar’ül Fünun’u üniversiteye dönüştürünce kütüphanenin adı İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi olmuştur.  1982 yılında yürürlüğe giren 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu’yla bu günkü adı olan İ.Ü. Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı adıyla hizmet vermektedir.

İÜ Nadir Eserler Kütüphanesi dermesi toplam 52 bin cilt Türkçe, Arapça, Farsça, Latince ve diğer dillerdeki basma ve yazma kitap, dergi, gazete, harita, plan ve notadan, ayrıca II. Abdülhamid koleksiyonu olarak anılan 911 adet albüm ve bunların içinde bulunan yaklaşık 36 bin fotoğraftan oluşmaktadır.

1925 yılında Yıldız Sarayı Kütüphanesi koleksiyonunun Mustafa Kemal Atatürk’ün emri ile bu kütüphaneye verilmesi, mevcut koleksiyona müze değeri taşıyan birçok eseri de kazandırmıştır.

Kütüphanenin onur duyduğu özelliklerinden biri de Atatürk’ün kütüphanenin kitaplarından yararlanmış olmasıdır. Mustafa Kemal Atatürk’ün İstanbul’a gelişlerinde kütüphaneden ödünç alarak okuduğu kitaplar özel bir dolapta sergilenmektedir. Ayrıca, Atatürk’ün, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’nden yararlanarak okuduğu 195 Eserin, dijital ortamda sanal galeri üzerinden ulaşılabilirliğinin sağlanması “Atatürk’le Okumak”projesi hazırlanmıştır.

Ayrıca Kütüphane, Osmanlı Dönemine ait önemli koleksiyonları da barındırmaktadır. Bu konudaki önemli çalışmalardan biri olan ‘Cihan Hükümdarını Anma’ projesi kapsamında oluşturulan web sitesinde, 3 boyutlu sanal sergi ile önemli değerlerin tarih tutkunları ile buluşması sağlanmıştır.

Kütüphane koleksiyonu bağış ve satın alma yoluyla zenginleştirilmiştir. Koleksiyon Yıldız Saray Kütüphanesi, Sahip Molla, Rıza Paşa, Halis Efendi, Mollazade İbrahim Bey, Hakkı Paşa ve Edebiyat Fakültesi’nde bulunan yazmalar ile İbn’ül Emin Mahmut Kemal İnal’ın kitaplarından ve eşyalarından oluşmaktadır.

Ayrıca kütüphane de kitaba ilişkin yazı araç gereçleri, hatlar, Yıldız porselenleri ile çeşitli müze eserleri de sergilenmektedir.

Bugün en eski kitaplardan en yeni sistemli dijital tarayıcılarla çekim yapılarak, araştırmacılara  hizmet verilmektedir.

Nadir Eserler Kütüphanesi Koleksiyonu

Nadir Eserler Kütüphanesinde 64427 adet eser bulunmaktadır;

20037 adet yazma eser

33695 adet matbu eser

1555 adet harita

2290 adet süreli yayın

728 adet gazete

3520 adet Avrupa Nadir eser

640 adet hat

911 adet fotoğraf albümü (36585 adet fotoğraf)

693 adet baskı albüm (katalog,çizim)

358 adet müzik notası(Yıldız)

2004 yılında Kütüphaneye gelen Darülelhan Koleksiyonu ;

1758 adet kitap (büyük kısmı mükerrer)

32 adet hamparşum ve nota

4295 adet plak

İçinde yazı ve nota bulunan 20 adet klasör.

Nadir Eserler Binası 2010-2012 Yılı Onarım Çalışmaları

Restorasyon çalışmaları ile Kütüphane binası tamamen yenilenmiştir.  Yapılan bakım onarım çalışmaları kapsamında aşağıda yer alan işler yapılmıştır;

1- Kitap depoları okuma salonu ve personel odalarına iklimlendirme ve klima sistemi kuruldu.

2-Kalorifer tesisatı değiştirildi

3-Jeneratör alındı.

4-Yangın alarm sistemi kuruldu.

5-Kitap depolarına ve içinde önemli eserler olan depoların camlarına dışarıdan gelecek tehlikelere karşı kepenk yapıldı.

6- Binanın   çerçeveleri  değiştirildi.

7-Yeni  elektrik tesisatı yapıldı; Binada bulunan elektrik kabloları ısıya dayanıklı yanmaz kablolarla değiştirildi. Aydınlatma tesisatı yenilendi.

8-Verimli çalışmayan internet hatları  yenilendi.

9-Güvenlik kamera sistemi yenilendi. Koridorlara kamera taktırıldı.

10-Binada bulunan ancak yetersiz olan alarm sistemi yenilendi.

11-Okuma salonu ve müze yer döşemesi parke olarak  yaptırıldı.

12-Okuma salonunda bulunan antika mobilyalar restore ettirildi.

13-Okuma  salonuna  okuyucular için bilgisayar masaları yaptırıldı.

14-Tüm kullanıcılar için antik yapıya uygun vestiyer yaptırıldı.

15-Binanın içi ve dışı boyandı.  Duvarlarda ve tavanlarda bulunan güçlendirme demirleri alçıpanla kapatıldı.

16-Binanın saçakları temizlenip olukların tamamı yenilendi.

17-Dijital çekim odası yapıldı.

18-Koridorlarda bulunan eksik süpürgelikler aslına uygun olarak tamamlandı.

19-Binadaki kapıların üzerindeki boyalar sökülüp kapılara cila sürüldü.

Kaynak: http://kutuphane.istanbul.edu.tr/