Bosna’daki savaş sırasında başkent Saraybosna’yı kuşatan Çetniklerin (aşırı Sırp milliyetçileri) 25 Ağustos 1992’de açtığı ateş sonucu çıkan yangında ülkenin ulusal arşivlerinin de bulunduğu yaklaşık 2 milyon eserin yok olduğu milli kütüphane, eski görünümüne kavuştu. “Saraybosna’nın hafızası” olarak bilinen, aynı zamanda şehrin sembollerinden olan tarihi Viyeçnitsa kütüphanesinin dış cephesindeki restorasyon çalışmaları, Sırplar tarafından yakılmasından 20 yıl sonra tamamlandı.

Saraybosna Büyükşehir Belediye Başkanı Aliya Behmen, yaptığı açıklamada, dış cephesi eski görünümüne kavuşan Viyeçnitsa’nın açılışının 2014 yılının mayıs ayında yapılacağını söyledi.  İlk restorasyon çalışmaları 1996’da Avusturya’nın sağladığı 750 bin avro destekle başlayan kütüphaneye, Avrupa Birliği de 2005 ve 2009’da tamamlanan aşamalarda 5 milyon avro yardım yaptı. Restorasyonun yine Avrupa Birliği tarafından finanse edilen dördüncü aşamasının ihalesi de yaklaşık 5 milyona avro civarında olacak. Tarihi kütüphanenin tüm restorasyon çalışmalarının toplam 11 milyon avroya mal olacağı belirtildi.

-“Bosna’nın yakılan hafızası”-

Osmanlı padişahı Fatih Sultan Mehmet tarafından 1463 yılında fethedilen ve 400 yılı aşkın Osmanlı idaresi altında kalan Bosna-Hersek, 1878 yılında Berlin Kongresiyle Avusturya-Macaristan imparatorluğu hakimiyetine girdi. Endülüs mimarisiyle yapılan ve “Viyeçnitsa” olarak bilinen tarihi bina, Avusturya-Macaristan imparatorluğu zamanında, tarihi Başçarşı’nın hemen arka tarafında 1892-1896 yıllarında inşa edildi.

Belediye ve mahkeme binası olarak kullanılan tarihi bina, 1949 yılında Bosna’nın milli kütüphanesi olarak hizmet vermeye başladı. Bosna-Hersek’te yaşayan Boşnak, Sırp, Hırvat ve Yahudilere ait el yazması ve önemli eserlerin de bulunduğu yaklaşık 6 milyon kitap ve ulusal arşivin saklandığı kütüphane, “ülkenin hafızası” konumundaydı.

Bosna-Hersek, mimarisiyle görenleri büyüleyen bu tarihi binayı ve içindeki  “hazine”nin önemli kısmını, 25 Ağustos 1992 tarihinde Saraybosna’yı kuşatan Çetniklerin topçu ateşi sonucu çıkan yangında kaybetti. Açılan ateş sonucu çıkan ve 3 gün boyunca devam eden yangında, 155 bini el yazması, ülkenin ulusal arşivlerinin de bulunduğu yaklaşık 2 milyon eser yok oldu. Yangın, savaş sırasında sürdürülen vahşetin yankılarının devam ettiği sırada pek dikkat çekmedi, ancak savaşın ardından Bosna bu yangınla adeta “hafızasını yitirdi.”Savaşın hemen ardından binanın yeniden eski görünümüne kavuşturulması için başlatılan restorasyon çalışmaları devam ediyor. Dış cephesinin restorasyonu biten binanın Mayıs 2014’te hizmete açılması planlanıyor.

Kaynak: http://www.haberler.com