Bosna’daki savaş sırasında Saraybosna’yı kuşatan Çetniklerin (aşırı Sırp milliyetçileri) 25 Ağustos 1992’de açtığı ateş sonucu çıkan yangında ülkenin ulusal arşivlerinin de bulunduğu yaklaşık 2 milyon eserin yok olduğu milli kütüphane, restorasyonun tamamlanmasıyla Haziran 2014’te yeniden hizmete açılacak. ”Şehrin hafızası” olarak bilinen, Saraybosna ve Bosna Hersek’in tarihine ilişkin çok sayıda belge ve kitabın korunduğu kütüphanenin yakılmasının 20. yıl döümü nedeniyle basın toplantısı düzenlendi.

Saraybosna Büyükşehir Belediye Başkanı Aliya Behmen, burada yaptığı konuşmada, Avusturya-Macaristan döneminde 1896 yılında inşası tamamlanan kütüphanenin, iç cephesinin restorasyonun tamamlandıktan sonra Haziran 2014’te kapılarını yeniden ziyaretçilere açacağını bildirdi.

Saraybosna’nın 2014’te ”Avrupa Kültür Başkenti” etkinliklerine ev sahipliği yapacağına işaret eden Behmen, bu kapsamda tarihi Saraybosna Kütüphanesi’nin de düzenlenecek törenle açılacağını belirtti.

Kütüphanenin açılışının 2014 yılında yapılmasının sebeplerinden söz eden Behmen, ”2014 yılı Saraybosna’da yapılan Kış Olimpiyatların 30. yıl dönümü. Saraybosna’da başladığı düşünülen Birinci Dünya Savaşı’nın 100. yıl dönümü gibi önemli tarihler dolayısıyla birçok törenler yapılacak. Kütüphanenin açılışı Haziran ayında yapılacak. 2014’te ayrıca dünyaca ünlü Tour de France bisiklet yarışının bir kısmı da Saraybosna’dan geçecek” diye konuştu.

Açılış töreninde Viyana Filarmoni Orkestrası’nın konser vereceği kütüphanenin, Saraybosna Büyükşehir Belediye Meclisi’nin toplantıları için de kullanılacağını ifade eden Behmen, kitapların yanı sıra burada eski Yugoslavya’da işlenen savaş suçları için Lahey’de kurulan mahkemede görülen birçok davanın arşiv belgelerinin de korunacağını söyledi.

Restorasyonu, savaşın hemen ardından 1996 yılında başlayan kütüphanenin eski haline dönmesi için ilk etapta Avusturya’nın destek verdiğini ifade eden Behmen, 2005 yılında ikinci etap kapsamında yapılan çalışmaları yaklaşık 2,5 milyon avro ile Avrupa Birliği’nin (AB) desteklediğini kaydetti. Behmen, restorasyonun üçüncü ve son etapının halen devam ettiğini belirtti.

Kütüphanenin yakılmasıyla “Avrupa’nın Kudüs”ü olarak adlandırılan Saraybosna’da yaşayan Boşnak, Sırp, Hırvat ve Yahudilere ait kitapların yandığını hatırlatan Aliya Behmen, ”Bu kütüphanede kültür farklılığın ve hoşgörünün mirası yakıldı. Bu çok ağır bir suç oldu” diye konuştu.

-Saraybosna Kütüphanesi-

Fatih Sultan Mehmet tarafından 1463 yılında fethedilen ve 400 yılı aşkın Osmanlı idaresi altında kalan Bosna Hersek, 1878 yılında Berlin Kongresiyle Avusturya-Macaristan İmparatorluğu hakimiyetine girdi.

Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, idaresi altına aldığı Bosna-Hersek’te tarihi Başçarşı’nın hemen arka tarafında Endülüs mimarisiyle “Viyeçnitsa” olarak bilinen tarihi binayı 1892-1896 yıllarında inşa etti.

Belediye ve mahkeme binası olarak kullanılan tarihi bina, 1949 yılında Bosna’nın milli kütüphanesi olarak hizmet vermeye başladı. Bosna-Hersek’te yaşayan Boşnak, Sırp, Hırvat ve Yahudi halkına ait el yazması ve önemli eserlerin de bulunduğu yaklaşık 6 milyon kitap ve ulusal arşivin saklandığı kütüphane, ülkenin “hafızası” konumundaydı.

Bosna-Hersek, mimarisiyle görenleri büyüleyen bu tarihi binayı ve içindeki “hazine”nin önemli kısmını, 25 Ağustos 1992 tarihinde Saraybosna’yı kuşatan Çetniklerin topçu ateşi sonucu çıkan yangında kaybetti. Açılan ateş sonucu çıkan ve 3 gün boyunca devam eden yangında, 155 bini el yazması, ülkenin ulusal arşivlerinin de bulunduğu yaklaşık 2 milyon eser yok oldu. Yangın, savaş sırasında sürdürülen vahşetin yankılarının devam ettiği sırada pek dikkat çekmedi, ancak savaşın ardından Bosna bu yangınla adeta “hafızasını yitirdi.” Savaşın hemen ardından binanın yeniden eski görünümüne kavuşturulması için başlatılan restorasyon çalışmaları ise devam ediyor.

Kaynak: http://www.haberciniz.biz