İstanbul İl Özel İdaresi, kültür mirasımızın korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması amacı ile Meşihat defter ve arşivlerini elektronik ortama aktarıyor.

İstanbul Müftülüğü’nün cümle kapısının girişinde, sol taraftaki iki katlı kargir binanın alt katında yer alan Meşihat Arşivi’nde, yazma ve matbu muteber fetva kitapları başta olmak üzere;Şeyhülislâmlık Defterleri, Sicil-i Ahvâl Müdüriyeti Defterleri, Nakîbü’l-eşrâflık Defterleri, Anadolu ve Rumeli Kadıaskerliği Defterleri, Mühür Tatbik Defterleri, Sicillât-ı Şer‘iyye Kayıt Defterlerinin yanı sıra 19. yüzyılda Şeyhülislâmlıkta teşekkül eden meclis ve dairelere ait toplam 5211 defter bulunuyor.

Ayrıca son dönem Osmanlı ulemasına ait yaklaşık 6000 civarında Tercüme-i hâl (sicil) dosyası da burada muhafaza ediliyor. Bu dosyalar içerisinde kadı, naib, müderris, dersiam, vaiz gibi görevlilere ait çeşitli bilgiler yer alıyor. Bu sicil dosyalarında şahsın ismi, soyu, doğum yeri ve tarihi, eğitim gördüğü okullar, memuriyete tayininden emekli oluncaya kadarki serüveni, icazetnamesi, varsa yazdığı risaleler gibi muhtelif bilgiler de mevcut.

Meşihat Arşivi’nin defter ve evrakının korunması adına İstanbul İl Özel İdaresi ve İl Müftülüğü kontrolörlüğünde başlatılan projeile nadir eser sınıfındaki bu arşiv evrak ve defterlerinin sürekli araştırmacılara sunulmak üzere ortamından dışarı çıkarılması engellenerek, insan elindeki nemden, hava şartlarından ve olabilecek kötü kullanım biçimlerinden korunması sağlanacak.

Proje kapsamında evrakın taranması için 2 adet A0, 5 adet ise A3 boyutundaki cihazlarla; defterlerin taranması için ise 2 adet büyük, 3 adet küçük makine ile tarama işlemine başlandı. Evrakın tarama işlemi sırasında çalışanlar, evraka herhangi bir zarar gelmemesi için eldiven, evraktaki tozlardan korunmak için ise maske kullanıyor. Evrak tarama işleminde çalışan her personel günlük 750–800 evrak tarıyor. Toplamda proje süresi kapsamında %10 opsiyonla 1.000.000 adet Meşihat Evrakı ve 5.300 adet Meşihat Arşivi Defteri (yaklaşık 800.000 varak) ve 2.000 adet Nadir Eser (yaklaşık 400.000 varak) dijital ortama aktarılacak. 300–400 DPI çözünürlükte ayrı ayrı taranan her bir evrak bu sayısallaştırma projesi kapsamında TIFF, JPEG ve PDF formatlarına dönüştürülecek.

Ayrıca yine proje kapsamında 5.300 adet Meşihat Arşivi Defteri ve 2.000 adet nadir esere ait künye bilgileri eserler içerisinden okunarak çıkartılacak ve görüntüleme ile eş zamanlı olarak İstanbul İl Müftülüğü’nün mevcut veri tabanı içerisine yüklenerek dijital ortama aktarılan materyallerin kuruma ait arşiv yönetim otomasyon programına bağlanacak.

Bu işlemin gerçekleşmesiyle birlikte koleksiyonda bulunan materyaller zarar görmeden ve yıpranmadan en sağlıklı biçimde gelecek kuşaklara aktarılabilinecek ve internet aracılığıyla (katalog bilgilerinin) yurtiçinden ve yurtdışından araştırmacılara kaliteli, kolay ve hızlı bir şekilde hizmet sunulabilecek. Meşihat Arşivleri ile içindeki nadir eserleri geleceğe taşımanın hedeflendiği bu çalışmanın 2012 yılının Haziran ayında bitirilmesi hedefleniyor.

Kaynak: http://www.ioi.gov.tr