AKP Hükümeti, şimdi de halen Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı olan halk kütüphanelerini yerel yönetimlere devretmeye hazırlanıyor. Türk Kütüphaneciler Derneği Genel Başkanı Ali Fuat Kartal, yerel yönetimlerin mevcut yapıları ile önemli bir kültür kurumu olan halk kütüphanelerini yeterince işlevsel kılamayacağına dikkat çekiyor.

Yasası bile yok

Türkiye’de gerek sayı, gerekse personel ve donanım açısından hiçbir yatırım yapılmayan, adeta kaderine terk edilen halk kütüphaneleri, şimdi de yerel yönetimlere devredilmek isteniyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın taşra teşkilatlarının yerel yönetimlere devrine ilişkin yasa tasarısı, halk kütüphanelerinin devrini de öngörüyor. Oysa, merkezi yönetimlerin bile ikinci sınıf muamelesi yaptığı, yatırım ve bakımını ihmal ettiği kütüphanelerin, yerel yönetimlerdeki mevcut anlayış ile işlevlerini yerine getirmesi mümkün gözükmüyor.

Tasarıyı ve halk kütüphanelerinin mevcut durumunu gazetemize değerlendiren Türk Kütüphaneciler Derneği Genel Başkanı Ali Fuat Kartal, kütüphaneleri bekleyen tehlikeye işaret etti. Halk kütüphanelerinin, “bireylere bilgi teknolojisini kullandırma becerisini ücretsiz olarak kazandırma, bu araçları ücretsiz olarak kullandırma işlevi gören kuruluşlar” olduğunu belirten Kartal, AB ülkelerinde halk kütüphanelerinin bilgi toplumunun temel kurumları arasında kabul edilip, en üst düzeyde destekler sağlanırken, Türkiye’de yasasının bile olmadığını söyledi.

Bilginin ticari niteliği

Bilginin günümüzde ticari bir mal niteliği kazandığına, bunun da bilgi zengini ile bilgi yoksulu ayrımını yaratacağına işaret eden Kartal, vatandaşlar arasında bilgiye erişimde eşitsizlik yaşanacağının da altını çizdi. Bu eşitsizliği giderecek kurumlar olması gereken halk kütüphanelerine yeterince yatırım yapılması, desteklenmesi, yasasının çıkarılması gerektiğini kaydeden Kartal, “merkezi hükümet bir kenara çekilemez. Politika ve strateji geliştirme konusunda yeni işlevler üstlenmelidir” dedi.

Bütçeden pay ayrılmalı

Bakanlar Kurulu’nda imzaya açılan tasarı ile halk kütüphanelerinin yerel yönetimlere devrinin sözkonusu olduğunu, bunun da kütüphanelerin yerel yönetimlerde yeterince işlevsel kılınmayacağı tehlikesini doğurduğunu kaydeden Kartal, “Kültür ve Turizm Bakanlığı’na çok iş düşmektedir. Eğer ‘ver kurtul’ politikası güdeceklerse, bu kurumlara ve halka çok büyük zararları olacaktır” diye konuştu.

Bakanlığın öncelikle bu kurumların mevcut personel, bina ve koleksiyon envanterini çıkarması, kayıt altına alması gerektiğini vurgulayan Kartal, devir olacaksa bile belediyelerle mutlaka devir protokolü yapılması, protokolde personel, bina ve koleksiyonun farklı amaçlarla kullanılamayacağının belirtilmesini istedi.

Kartal, diğer önerilerini ise şöyle sıraladı:

·  Belediyeler bütçe gelirlerinin belli bir oranını, örneğin yüzde birini, Halk Kütüphaneleri Payı olarak ayırmalı.

·  Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü ulusal politikalar hazırlayıp, kütüphaneler arasında eşgüdümü sağlamalı.

·  Hazırlanacak protokolde kitle örgütleri temsilcilerinden katkı alınmalı. Kütüphanelerin çalışma usul ve esasları da yönetmelikle düzenlenmeli.

Bakan muhatap almıyor

Kütüphanelerle ilgili alınacak kararlarda, atılacak adımlarda taraf olmak istediklerini ifade eden Kartal, 62 gezici kütüphaneden şu anda ancak bir ikisinin çalışır halde bulunduğunu, benzin, şoför, yeterli ödenek olmaması gibi sorunlar yaşadıklarını söyledi.

Türk Kütüphaneciler Derneği’nin 41 şubesi, 2 bin üyesi bulunduğunu anlatan Kartal, buna rağmen Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç’un görüşme taleplerini yanıtlanmadığını söyledi.

256 kütüphane kapalı

Türkiye’de halen 1433 halk kütüphanesi bulunuyor. Ancak, bunlardan 256’sı personel olmadığı için kapalı, 12’si onarımda. Açık kütüphanelerde de personel sıkıntısı yaşanıyor.

Türkiye, AB ülkeleri ile kıyaslandığında kütüphane ve kütüphaneci sayısı açısından sınıfta kalıyor. 2000 yılı verilerine göre Almanya’da 11 bin 332, Fransa’da 4 bin 8, İngiltere’de 4 bin 937, İspanya’da 5 bin 209 halk kütüphanesi bulunuyor. Halk kütüphanelerinde çalışan personel sayısı açısından Almanya 8 bin 337 kütüphanecisi sayısı ile başta gelirken, Fransa 7 bin 88, İngiltere 6 bin 978, İspanya 3 bin 794 kütüphaneci istihdam ediyor. Türkiye’de kütüphaneci sayısı ise sadece 270.

Kaynak: Evrensel Gazetesi-