[avatar user=”cemozel” /]
Cem ÖZEL
Kullanıcı Hizmetleri Yöneticisi/Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi

Üniversite kütüphanelerinin / bilgi merkezlerinin, bilgi kaynaklarının ve vermiş oldukları ILL ve doküman sağlama gibi hizmetlerin bilimsel çalışmalara katkısını ölçmek için ne yapardınız?

Bu soruyu ben de kendime sordum ve bu sorunun bir parçasından kesit alarak biyopsi yapmak için bilgi laboratuvarımda incelemeye başladım. Kesiti şu şekilde özetlemek isterim.

Bildiğiniz üzere önemli atıf indekslerinde yer alan dergilerde makale yazmak, bilim insanlarının öncelikleri arasındadır. İşte burada yayınlanan makalelerin “Kaynakça”ları da bizim ilgi alanımıza girmektedir. Biz bu kaynakçadaki verilerden birçok bilgi elde edinebiliriz. Yukarıda bahsettiğim, üniversite kütüphanelerinin / bilgi merkezlerinin bilimsel çalışmalara katkısını buradan çıkartabiliriz. Kaynakçada yer alan yayınların ne kadarının bağlı bulunulan kütüphanesinden/bilgi merkezinden temin edildiğini bulabiliriz ve bir fikrimiz oluşur. Dikkat etmemiz gereken en önemli unsur, incelediğiniz yayınların sadece sizin üniversitenizdeki araştırmacınız/araştırmacılarınız tarafından yazılıp yazılmadığıdır. Çünkü birden fazla kurumun araştırmacıları toplanıp bir makale yazdıklarında, kim, hangi kaynaktan yararlanmış bilemeyiz. Bilebiliriz bilmesine de çok meşakkatli bir iş olur. Açarız bir telefon hocaya, deriz ki: “Hocam sizin WoS’taki son makalenizin kaynakçasını inceledik de hangilerini siz eklediniz hangilerini Harvard’da çalışan diğer yazarımız ekledi?” Bu soruyu sorduğumuzda ya telefonu suratımıza kapayacaktır, ya da “senin işin gücün yok mu?” diyecektir. Bu tür bir diyaloğa girmemek adına kendimize bazı sınırlamalar getiriyoruz.

Öncelikle bu çalışmaya konu olacak malzemeleri bir araya getirmek lazım. Bunlara kriterler de diyebiliriz. Örneğin;

Belli bir yıl aralığımız olsun mu?

Bütün bölümleri mi alacağız yoksa sadece bir bölüm üzerine mi odaklanacağız?

Yine sınırlandırma yapmak adına, sadece atıf alan yayınları mı işin içine katalım yoksa hepsini mi?

İşte bu sorulara vereceğiniz yanıtlar, sizin bu konuyu incelemenizde yardımcı olacaktır. Belirlediğiniz kriterler üzerinden eriştiğiniz bilgiler, size birçok bilgi verecektir. Örneğin hangi materyal türü daha çok kullanılmış: Dergi mi kitap mı? güncel kaynaklardan mı yararlanmışlar yoksa arşiv niteliğindeki eski yayınlardan mı? Koleksiyonumuzda olmayan; ama kaynakçada belirtilen kaynaklar hocanın kendi kaynakları mı yoksa ILL’den ya da Doküman Sağlama hizmetinden mi temin edilmiş? Bunun gibi aklınıza gelecek birçok soruyu irdeleyip verimli bir çalışma yapabilirsiniz.

Bu konuyla ilgili Türk Kütüphaneciliği dergisinin son sayısında bir yazı yayınladım. Daha detaylı ve üsturuplu bilgi almak isterseniz  “Atıf Dizinlerinde Bir Araştırma Örneği” başlıklı yazıma bu linkten erişebilirsiniz.